Tijdelijk Leiderschap: Blijvende Impact

Goede leiders zijn niet altijd beschikbaar, terwijl de behoefte aan goed leiderschap vaak groot is. In zulke gevallen kan een interim-manager uitkomst bieden. Een 'tijdelijke leider' is vaak precies wat een organisatie nodig heeft. Deze managers kunnen verschillende rollen vervullen, zoals aanjager, katalysator of juist stabilisator. Ze zien dezelfde dingen als het vaste management, maar kijken er op een andere manier naar. Ze hebben zowel de blik van een adviseur als de daadkracht van een leider.

De opkomst van tijdelijk management

Al jarenlang maken organisaties gebruik van tijdelijke leiders. Interim-managers worden vaak ingezet bij veranderingen in een organisatie, wanneer het eigen management niet genoeg capaciteit of kennis heeft. Maar hoe verschilt een tijdelijke manager van een vaste teamleider of directeur?

Verschillende vormen van interim-management

Interim-management kan op verschillende manieren worden ingezet. De klassieke crisismanager, die een bedrijf uit een noodsituatie helpt, is een minderheid. Veel vaker worden interim-projectmanagers of -professionals ingeschakeld. Er zijn drie vormen van interim-management:

- Functioneel interim-management: hierbij is de impact op de organisatie meestal beperkt.

- Overbruggingsmanagement: dit zorgt voor continuïteit wanneer er tijdelijk een leider nodig is.

- Verandermanagement: dit heeft vaak meer invloed op de manier waarop medewerkers werken en op hun werkomgeving.

Het belangrijkste kenmerk van interim-management is dat de manager eerdere ervaringen en kennis van buiten de organisatie meeneemt en toepast binnen de organisatie. Hij of zij krijgt de positie om veranderingen door te voeren, maar heeft ook medestanders binnen de organisatie nodig om deze veranderingen succesvol te maken.

Kritiek op tijdelijk leiderschap

Af en toe hoor je kritiek op het inzetten van externe managers. In sommige gevallen wordt dit alleen getolereerd voor specifieke problemen. De samenleving verwacht namelijk van gewone leidinggevenden dat ze zelf moeilijke situaties aanpakken, zonder hulp van buitenaf. Dit betekent dat leiders over een breed scala aan vaardigheden moeten beschikken om in alle omstandigheden effectief te kunnen sturen. Een behoorlijke opgave, waar echter niet iedereen voor is toegerust.

Dubbelrol van leiders bij verandering

Leiders spelen bij veranderingen vaak een dubbele rol. Aan de ene kant moeten ze inspireren en medewerkers meenemen in het veranderproces. Aan de andere kant moeten ze zelf ook veranderen. Als er toch een externe interim-manager wordt ingehuurd, moet deze beschikken over bijzondere kwaliteiten, vaak zelfs meer dan het zittende management.

Competenties van een interim-manager

Een bekwame interim-manager bezit dan ook een aantal kwaliteiten:

- Dienstbaar zijn: de manager moet de organisatie en de opdracht centraal stellen, zelfvertrouwen uitstralen zonder een groot ego te hebben.

- Contextuele gevoeligheid inschatten: de manager moet in staat zijn de organisatie te analyseren en vooral oog hebben voor de omgeving waarin deze opereert.

- Doorbreken van vastgeroeste patronen: de interim-manager moet in staat zijn veranderingen door te voeren, ook als er weerstand is binnen de organisatie.

- Volhardend zijn: het is belangrijk dat de veranderingen ook op lange termijn standhouden.

- Zichtbaar zijn: de manager moet open en transparant handelen en een voorbeeldrol vervullen, vooral in moeilijke situaties.

- Stimuleren van zelfredzaamheid: medewerkers moeten worden aangemoedigd om zelf verantwoordelijkheid te nemen. De manager moet zowel oog hebben voor structurele veranderingen als voor gedragsveranderingen binnen de organisatie.

- Reflectie tonen: de interim-manager moet zichzelf en zijn handelen kritisch kunnen bekijken.

- Supervisie toelaten: een interimmer staat open voor begeleiding en reflectie vanuit een extern bureau om de voortgang van de opdracht te bewaken.

Het vinden van de juiste kandidaat

Het vinden van een goede interim-manager gaat verder dan een simpele zoekopdracht op internet. Hoewel zelfstandige interim-managers makkelijk te vinden zijn, is het belangrijk om verder te kijken dan alleen het eigen netwerk. Een zorgvuldig selectieproces is cruciaal. Een deskundig interim-bureau, zoals Rijnconsult of Rieken & Oomen, zorgt ervoor dat er een goede match is tussen de context van de organisatie en de kwaliteiten van de interimmer. Zo kan de tijdelijke versterking van het management blijvende impact hebben.